MERAK EDİLENLERİYLE WEB 3.0 NEDİR?

“Web 3.0 nedir?” sorusunun cevabına dair merak edilen pek çok detay var. İdeal bir internet mümkündür anlayışıyla yola çıkan Web 3.0, merkezsiz ve blok zincir bazlı bir internet senaryosudur. Nispeten “eski internet” olarak görebileceğimiz Web 1.0 ve Web 2.0 içerisinde internet, belli bir merkezden dağılan bir ağ gibidir. Öyle ki yeni bir web sitesi açacağımız zaman WordPress gibi büyük sunuculara güvenir, bilgilerimizi bu sunucularla paylaşarak kendimize yeni bir boşluk yaratırız.

İnternetin bu versiyonunda yolumuzu bulmak oldukça kolaydır. Fakat bu versiyon, dezavantaj olarak güvenlik sorunlarını da beraberinde gelir. İnternet, büyük merkezi sunuculardan oluştuğu zaman sansüre, dezenformasyona, güvenlik açıklarına müsait bir hale gelir. Bu sunuculardan birinin yıkılması halinde bildiğimiz her şey uçuruma sürüklenecektir.

Facebook’un güvenlik açığı davası, bu duruma bir örnek olarak gösterilebilir. İçerisinde yüz binlerce farklı aygıtın bilgilerini barındıran devasa bir şirkette oluşan en ufak güvenlik açığı, büyük sonuçlara varabilir.

Web 3.0 Özellikleri

“Web 3.0 nedir?” sorusunu yanıtladıktan sonra Web 3.0 özelliklerinden bahsetmemiz gerekir. Öncelikle şunu söyleyebiliriz ki Web 3.0, blok zincirlere dayalı olduğu için belli bir merkezden hareket etmez. Aslında NFT ve kripto paralar gibi bazı teknolojiler, Web 3.0’ın vizyonunu açıklar niteliktedir. Blok zincir teknolojisiyle hareket eden Web 3.0 birçok farklı iletişim noktasından oluşan bir ağlar bütünü ile çalışır. Böylece ağ üzerinde bulunan bütün aygıtlar internetin yapıtaşlarından küçücük bir parçayı üzerinde taşıyacaktır. Bunun sonucunda sunucusuz bir online ağ oluşacak, herhangi bir merkeze bağlanılmaması sağlanılacaktır.

Birkaç maddede özetlemek gerekirse Web 3.0 özellikleri şu şekildedir:

• Merkezsiz bir internet
• Büyük şirketlere ve aracılara olan ihtiyacın yok edilmesi
• Olabildiğince minimize edilmiş güvenlik açıkları
• Şirketlerle paylaşmak istenilen bilginin hür irade ile teker teker seçilmesi özgürlüğü
• Tam anlamıyla kişiselleştirilmiş bir internet deneyimi

Elbette Web 3.0’ün özellikleri bu beş maddede kısıtlanamayacak kadar inceliklidir. Örneğin bu maddelere ek olarak, Google gibi arama motorlarının önünüze çıkaracağı içeriğin size en uygun içerik olması gibi birçok avantaj daha eklenebilir.

Yani diğer bir deyişle önünüze çıkan içerik; en popüler içerik değil, sizin ihtiyacınız olan içerik olacaktır. Zira Web 3.0 fikrinin asıl amacı, interneti olabilecek en güvenli ve optimal hale getirmektir.

Web 1.0, Web 2. ve Web 3.0 Arasındaki Farklar

Web 1.0 dediğimizde katılımın en minimum tutulduğu, yalnızca katılımcılara bilgi sunmak amacı güden bir internetten söz ettiğimiz söylenebilir. Yani Web 1.0, bugün alışık olduğumuz internetin çok daha eski bir versiyonudur. Bunu internetin ilk adımları olarak düşünebilirsiniz.

İnternetin biraz daha geliştirilmiş versiyonu Web 2.0 olarak adlandırılır. Eğer Web 1.0, bilgi iletimine yönelik bir internet ise Web 2.0 için iletişime yönelik bir internet olduğu söylenebilir. İnternetin bu geliştirilmiş versiyonunda web siteleri birkaç farklı sunucu yardımıyla kurulur ve yönetilir. Bu sunucular, büyük şirketlerin ürünüdür. Bu yüzden internet, bu büyük şirketlerin kurdukları sütunların üzerinde durur diyebiliriz.

Dolayısıyla herkes için internette bir web site kurmak ve var olan web sitelere yorum yapmak oldukça kolaylaşmıştır. Özetle şu an kullandığımız internet, Web 2.0 olarak adlandırılır.

“Web 3.0 nedir?” sorusunun cevabı ise oldukça farklıdır. Web 3.0, internetin diğer versiyonlarına ek olarak az önce bahsettiğimiz özelliklere de sahiptir. Web 2.0 gayet gelişmiştir fakat Web 3.0 onun da eksikliklerini kapatmaya yöneliktir. Hem iletim hem katılım hem de yönetimi amaçlar.

Web 3.0 Yapılabilir Mi?

Web 3.0 noktasında akla gelen bir diğer problem de internetin bu idealize edilmiş versiyonunun gerçeğe dönüştürülebilir olup olmadığıdır. Web 3.0, henüz bir fikir olarak yer alsa da bu fikrin gerçek hayatta yer bulamayacağını söylemek çok da doğru olmaz. Zira şu anda dahi bilmesek bile adını duyduğumuz kripto para ve NFT gibi teknolojiler, Web 3.0 fikirlerinden faydalanır. Blok zincir üzerinden var edilen bir internet mümkündür.

Buna rağmen Web 3.0’ın internetin diğer iterasyonları kadar yaygın bir biçimde var olamayacağını destekleyen birçok fikir de mevcuttur. Bu noktada teknolojideki kısıtlamalar, bilgisayarın insan dilini anında çevirecek kadar gelişememiş olduğunu kanıtlar niteliktedir. Yapay zeka çalışmaları da işte bu noktada önem kazanır. Yapay zeka sayesinde makineler, bizim onlara bir şeyler öğretmemiz gerekmeyecek şekilde kendileri öğrenir hale gelecektir.

Bir diğer problem de bu internetin regülasyonu üzerinedir. Devasa ve açık kaynak bir internet üzerinden işlenebilecek suçlar, ne dereceye kadar engellenebilir? Etik algılarının ve kanunların sürekli olarak değişmesine Web 3.0 ne kadar ayak uydurabilir? İşte bu gibi sorular hala cevapsızdır.

Sonuç

“Web 3.0 nedir?” diye kısaca özetlemek gerekirse Web 3.0’ı internetin en özgür hali olarak tanımlamamız mümkündür. Sunuculardan arındırılmış bir internet, blok zincir bazlı bir internet manasına gelir. Kullanıcıların büyük şirketlere güvenmesi gerekliliğini ortadan tamamen kaldırmak üzerine bir gelişme olan Web 3.0, hala fikir aşamasındadır. Ancak henüz tümüyle imkânsız olduğunu söylemek de mümkün değildir. Zira NFT ve Bitcoin gibi Web 3.0 coinleri baz alan teknolojiler, internetin bu iterasyonuna bir örnek niteliğindedir.

Sıkça Sorulan Sorular

Web 3.0’ı Kim Buldu?

Web 3.0 ismini ortaya atan kişi, Ethereum’un yapımcılarından birisi olan Gavin Wood’dur. Gavin Wood, 2014 yılında bu ismi ilk defa kullanmıştır.

Web 3.0 Geleceği Var mı?

Web 3.0’ın geleceğini şimdiden görmek mümkündür. Özellikle play-to-earn denilen oynadıkça para kazanma üzerine kurulu oyunlar, Web 3.0 teknolojilerinden faydalanır. Ayrıca NFT ve kripto paralar da bu teknolojilere örnektir.

Web 2.0 Nedir?

Web 2.0 şimdi kullandığımız internet olarak özetlenebilir. İnternetin gelişmiş bir versiyonu olarak adlandırabileceğimiz Web 2.0, kullanıcıların da internete katılımını sağlamak üzerine tasarlanmıştır.