MERAKLILARI İÇİN 2022 WEB 3.0 UYGULAMALARI
Web 3.0 kavramını artık duymayanın kalmadığını düşünebiliriz. İnternet dünyasının yeni hizmet deneyimini tanımlayan bu ifade, aslında teknolojimizin geliştiğine işaret eder. Peki tam olarak nasıl bir gelişmeyi kastediyoruz? Aşağıda önce Web 3.0 kavramının ne anlama geldiğine göz atacağız. Ardından da meraklıları için Web 3.0 projeleri ve uygulamaları paylaşacağız. Gelin, vakit kaybetmeden işe başlayalım.
Web 3.0 Nedir?
Web 3.0, internet deneyimimizin gelişimini gösteren bir isimlendirmedir. Bugün kullandığımız Web 2.0, HTTP protokolünün geliştirilmesi, HTML ve JavaScript gibi unsurlarla alakalıydı. Web 3.0 ile birlikte ise gizlilik, güvenlik, ölçülebilirlik ve elbette blockchain teknolojileri hayatımıza girmeye başladı. Nitekim pek çok uzman bunu dijital bir ademi merkeziyetçilik çağı olarak tanımlıyor.
Bugün, web geliştiricileri anlamsal, kişiselleştirilebilir ve veriye dayalı bir internet inşa ediyor. Üstelik bu sadece belirli uygulamalarda değil, tüm internette uygulanabilir olacak. Nitekim Web 3.0 projeleri; adeta geçmişte bizzat internetin yaşadığına benzer bir patlama yaşıyor. Bugün sektörde Web 3.0 teknolojileri için müthiş bir talep var.
Elbette ülkemizde henüz bu talebin çok ufak bir kısmını hissediyoruz. Ancak kısa süre içinde Türkiye’de de Web 3.0, metaverse gibi kavramların giderek günlük hayatta yer bulacağını düşünebiliriz.
Web 3.0 ve Blockchain
Yukarıda yaptığımız tanımlama kulağa biraz karmaşık gelebilir. Ancak Web 3.0 ve blockchain teknolojileri arasındaki ilişkiyi anladığımızda kavramların yerli yerine oturacağına inanıyoruz. Web 3.0, internetin yeni neslini tanımlamak için kullanılan bir şemsiye terimdir. Örneğin Ethereum ve blockchain teknolojisi, Web 3.0’ın ne olduğunu anlamak için ele alınabilir. Ethereum, merkezi olmayan uygulamaları, blokchain teknolojileri, akıllı sözleşmeleri vb. kapsayan bir terimdir. Ayrıca, Ethereum, kripto para birimi paraları arasında en büyük ikinci piyasa değerine sahiptir.
Blockchain teknolojisi, bu yeni paradigma değişiminin merkezinde yer alır. Blockchain, üzerinde yapılan tüm işlemleri kaydeden halka açık bir defter gibidir. Bu işlemler, onları zincire ekleyen madenciler adı verilen bir bilgisayar ağı tarafından doğrulanır.
Blokchain, üçüncü taraflar olmadan herkesin verilerini güvenilir bir şekilde korumaya izin verir. Bu, merkezi sunucularda bilgi depolayan geleneksel veritabanlarından farklıdır. Ayrıca banka gibi aracılar olmadan güvenli ve doğrudan finansal işlemler yapmamızı sağlar.
Web 3.0 Neden Önemli?
Tüm bu tanımlamaları neden yaptığımızı düşünüyor olabilirsiniz. Web 3.0 hayatımızda neyi değiştirecek? Web 2.0’nın en önemli eksisi içerik platformlarının kişisel verilere sağladığı erişimdir. Aslında Web 3.0 temel hedefi, internet kullanıcılarının gizliliğini ve güvenliğini korumaktır. Tüm kullanıcılar gizlilik ve güvenlik endişesi duymadan daha açık bir internet erişiminin katılımcısı olacaktır. Bunlarla birlikte Web 3.0 teknolojileri ile hayatımızda nelerin değişeceğini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Özellikle geliştiriciler için en önemli artılardan biri birlikte çalışabilirliktir. Merkezi olmayan yeni ağ; TV, akıllı telefon ve bilgisayarlar arasındaki iletişim kanallarını arttıracaktır.
- Web 3.0’da 3. taraflara ihtiyaç yoktur. Otonom bir şekilde yönetilir. Dolayısıyla herhangi bir merkezi yoktur. Filtrelenmesi veya sınırlandırılması mümkün değildir.
- Bir merkezden izin almanıza gerek yoktur. Herkes bir blockchain oluşturabilir. Ve diğer kullanıcıları kendi blok zinciri ile etkileşim kurmaya davet edebilir.
- Web 3.0, geçmiş deneyimlerimizden daha güvenli olacaktır. Bu hem 3. taraf merkezlere hem de bilgisayar korsanlarına karşı geçerlidir.
- Kullanıcılar verilerine tam olarak sahip olacak ve şifreleme yöntemleri ile güvende tutabilecektir.
- İçeriklere erişilebilirlik artacak. Günümüzde neredeyse tüm cihazlar internete bağlıdır. Web 3.0, tüm cihazların ortak bir deneyim sağlayabilecekleri bir ağ inşa edecek.
En İyi Web 3.0 Uygulamaları
Web 3.0 teknolojileri ile hayatımızda nelerin değişeceğine göz attık. Şimdiden bu değişikliklerin bir bölümünü günlük yaşamımıza katmaya çalışan Web 3.0 projeleri var. Bunlardan bazılarına göz atarak bizi nelerin beklediğini öğrenebiliriz. İşte 2022 itibariyle en çok dikkat çeken Web 3.0 uygulamaları…
1. Facebook Meta
Web 3.0 Metaverse ile sıklıkla birlikte anılan bir kavramdır. Metaverse dendiğinde çoğunlukla insanların aklına daha karmaşık yapılar gelir. Ancak Metaverse’ü, insanların kendi oluşturdukları içeriklerle zaman geçirdiği bir platform olarak tanımlamak daha mütevazi ve doğru bir tanım olacaktır. Elbette sadece avatarlar üzerinden etkileşim kurulan sanal evrenler bunun sonraki aşamalarıdır.
Bu söylediklerimizin Facebook da farkındadır! Facebook yöneticileri artık insanların geleneksel içerik sağlayıcılarına pek ilgi duymadığını düşünüyor. Bunun yerine kendi oluşturdukları içeriklerle karşılaşmak istiyorlar. Facebook Meta, insanların davranışlarını anlayarak kendi Metaverse’lerini oluşturmayı deneyen bir girişimdir. Elbette tam bir Metaverse’ün tüm özelliklerine sahip değildir. Ancak zamanla buna dönüşeceğini bekleyebiliriz.
2. Siri
Apple kullanıcıları Siri’ye yabancı değiller. Fakat henüz farkında olmayanlar kısa bir tanım vermeliyiz. Siri; yerleşik sesli kontrol özelliği, telefon görüşmeleri yapma, randevu planlama ve internet aramaları gibi görevleri yerine getirir.
Uygulamadaki konuşma tanıma teknolojisi, IoT kavramına açılan bir boyut gibidir. IoT (Internet of Things – Nesnelerin İnterneti), insanların dünyayla etkileşimini değiştiren yeni yolları ifade eder. Siri gibi sanal asistanlar gelişmeye devam ettikçe etkileşim olanakları da artacaktır. Bu sayede günlük hayatımızda daha çok rol alacak ve belki de gerçek konuşmalara öncülük edebilecekler.
3. Brave Tarayıcı
Web 3.0’ın en önemli unsurlarından birinin gizlilik olduğunu söylemiştik. Brave tarayıcı bunu sağlamakta son derece iddialıdır. Tarayıcıda reklam engelleme, kötü amaçlı yazılım filtresi gibi faydalı özellikler vardır. Ayrıca insanları internette dolaştıkları için ödüllendiren “surf-to-earn” özelliğini vurgulamak gerekir. Bu özellik, internette sörf yaptığınız için, “sadece bunun için” kripto para kazanmanızı sağlayan bir cüzdandır.
BAT adı verilen bu kripto para birimini kazanmak için yapmanız gereken ise reklamları engellemek yerine izlemektir. Artık yalnızca reklam yayınlayanların değil, reklam izleyenlerin de para kazandığı bir dünyadayız. Bugün, tarayıcının günlük 12 milyondan fazla aktif kullanıcısı var ve bu sayının hızla arttığını söyleyebiliriz.
4. Wolfram Alfa
Wolfram Alpha, bir yapay zeka bilgi işlem platformudur. Hesaplama ve görselleştirme yoluyla kullanıcıların sorularını yanıtlar. Web 3.0’da ilgi gören harika bir yeni teknolojidir ve oldukça da umut vericidir.
Bu platformda kullanıcılar cevap almak istedikleri soruları yazabilirler. Örneğin, birisi “Forma girmenin en iyi yolu nedir?” diye sorar. Wolfram Alpha, en azından şimdilik daha fazla araştırma için bir başlangıç noktası sağlayacaktır.
5. Bondex
Bondex, kullanıcıların yetenekleri için birbirlerini ödüllendirdiği bir yetenek ağı uygulamasıdır. Amacı, bireylerin çeşitli alanlarda uzun süreli kariyerler oluşturmalarına yardımcı olmaktır. Bondex’in merkezi olmayan P2P modeli, daha fazla kârın yeniden dağıtıldığı yeni bir gelir paylaşım modeline izin verir. Beğenilerin yerini kripto para birimlerinin aldığını düşünebilirsiniz. Ne kadar yüksek görüntülenme ve beğeni alırsanız ödülünüz de o kadar büyük olur.
6. Storj
Storj, blockchain ile son derece benzer bir teknoloji kullanır. Ancak kripto paradan ziyade bu teknoloji bulut depolama sistemlerinde öne çıkmıştır. Web 3.0 projeleri arasında Storj’u özel kılan, üst düzey gizlilik ve güvenlik sağlamasıdır.
Uygulama bir bilgiyi 80 parçaya böler. Ve dünyanın farklı bölgelerindeki kullanıcılarına dağıtır. Kullanıcıların kendi bilgilerine erişmeleri için benzersiz bir şifreleme anahtarı vardır. Bu sayede başkasının depolama alanına erişebilmek mümkün değildir.
7. LBRY
Blockchain teknolojili dosya paylaşım ağı olan LBRY’de ödeme yapmak da mümkündür. Bu yönüyle uygulamanın yeni nesil bir dijital kütüphane olduğunu söyleyebiliriz. Bu kütüphanede sizi birçok kitap, müzik ve film bekler. Web 3.0 projeleri arasında en eskilerden biri olan uygulamanın arşivi şimdiden oldukça geniştir.
8. Sapien
Geleneksel sosyal ağları geride bırakmamız yakın olabilir. Sapien, Ethereum teknolojisini kullanan bir sosyal haber sitesidir. Google ve Facebook gibi platformların aksine bir merkezi yoktur. Aynı şekilde ödeme ve reklama da ihtiyaç duyulmaz. Platform üzerinden kullanıcılar diğer kullanıcılarla etkileşim kurabilir, bilgi paylaşabilir ve topluluklar oluşturabilir.
9. Obsidian
Sosyal medya dışında iletişim için de kullanabileceğiniz Web 3.0 projeleri vardır. Son derece umut verici bir proje olan Obsidian bunlardan biridir. Stratis kripto para birimi tarafından desteklenen proje, iletişimin dışında kripto para transferine de imkan verir.
10. Everledger
Global bir kayıt defteri olarak tanımlanan Everledger’ı yeni nesil bir sigorta hizmeti gibi düşünebilirsiniz. Kullanıcılar değerli varlıklarının dijital kayıtlarını tutabilir. Bu sayede çeşitli dolandırıcılıklardan korunmuş olurlar.
Sonuç
Teknolojinin hızla ilerlediği bir dünyada yaşıyoruz. Ve muhtemelen yepyeni gelişmelerin de hemen eşiğindeyiz. Artık VR ve AR gibi teknolojiler sanal dünya ile gerçek dünyanın ayrımını giderek ortadan kaldırıyor. Aynı şekilde Web 3.0 teknolojileri de internet deneyimimizi çok daha güvenli ve kişisel bir hale getiriyor. Dijital pazarda rekabetçi olmak isteyen tüm işletmelerin veya markaların bu değişime şimdiden ayak uydurması gerekiyor.
Sıkça Sorulan Sorular
Web 3.0 Ne İşe Yarar?
Web 3.0 temel olarak otonom bir dijital dünya girişimi olarak görülebilir. Bu sürümle kullanıcıların merkeziyetsiz ve kişiselleştirilmiş bir internet deneyimine kavuşacağı beklentisi hakimdir. Aynı zamanda kullanıcıların gizlilik ve güvenlik gibi kaygıları da Web 3.0 ile azalacaktır.
Web 3.0 Metaverse Nedir?
Metaverse ve Web 3.0 birbirlerini destekleyen teknolojilerdir. Metaverse, avatarlar ve içerikler aracılığıyla kurulmuş dijital evrenleri ifade eder. Web 3.0 teknolojisinin getirdiği olanaklar Metaverse’lerin yaratılmasını kolaylaştırır.
Web 2.0 ve Web 3.0 Nedir?
Web 2.0, bugün kullandığımız ve aşina olduğumuz internet sürümüdür. Bu sürümde kişisel verilerinizi platformlara sunmanız karşılığında içeriklere erişim sağlarsınız. Web 3.0 uygulamaları ise blockchain teknolojisine dayalı merkeziyetsiz ve gizlilik odaklı bir şekilde çalışır.